ประวัติความเป็นมา

          สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ เกิดขึ้นตามพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราชบรมนาถบพิตร พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๙ ด้วยทรงสนพระทัยในเรื่องการพัฒนาเศรษฐกิจเป็นพิเศษ และด้วยพระราชดำริดังกล่าวข้างต้น คณะสถิติประยุกต์จึงเป็นคณะหนึ่งในบรรดาสี่คณะเริ่มแรกของสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ เมื่อครั้งเริ่มก่อตั้งในวันที่ ๑ เมษายน ๒๕๐๙

          ในช่วงแรก คณะสถิติประยุกต์รับโอนนักศึกษาและการจัดการเรียนการสอนระดับประกาศนียบัตรของ “สถาบันสถิติศาสตร์ หลักสูตร ๓ ปีี” ตลอดจนงานอบรมสถิติศาสตร์ วิทยาลัยการสถิติปฏิบัติ สำนักงานสถิติแห่งชาติ สังกัดสำนักนายกรัฐมนตรี (ชื่อหน่วยงานและสังกัด ณ เวลานั้น) มาดำเนินการ ต่อมาคณะปรับปรุงหลักสูตรดังกล่าวโดยขยายการเรียนการสอนเป็นหลักสูตร ๔ ปีี เรียกว่า “หลักสูตรประกาศนียบัตรเทียบเท่าปริญญาตรี” และเปิดรับนักศึกษาใหม่เพิ่มอีกสองรุ่น หลังจากนั้น (พ.ศ. ๒๕๑๒) ก็ปิดรับไปเนื่องจากสถาบันไม่มีนโยบายที่จะรับนักศึกษาระดับต่ำกว่าปริญญาโทอีกต่อไป จึงยุติการสอนหลักสูตรนี้ไปเมื่อนักศึกษาคนสุดท้ายศึกษาครบถ้วนตามหลักสูตรแล้ว

          เมื่อเริ่มเปิดดำเนินการ ดร.ศรีปริญญา รามโกมุท ซึ่งดำรงตำแหน่งรักษาการตำแหน่งคณบดี คณะสถิติประยุกต์ พิจารณาแต่งตั้งคณะอนุกรรมการพัฒนาหลักสูตรมหาบัณฑิตทางสถิติประยุกต์ โดยมี ม.จ.บุญโศลกเกษม เกษมศรี ทรงเป็นประธาน และมีคณะกรรมการซึ่งประกอบด้วยคณาจารย์อีกหลายท่าน เช่น ดร.บุญธรรม สมบูรณ์สงค์ อาจารย์อุตตรา รัศมีเสน และ อาจารย์อนุมงคล ศิริเวทิน (ตำแหน่งในขณะนั้น) และเปิดรับนักศึกษาระดับปริญญาโทได้เป็นครั้งแรกในเดือนธันวาคม พ.ศ.๒๕๑๐ หลักสูตรระดับปริญญาโทหลักสูตรแรกของคณะสถิติประยุกต์เป็นหลักสูตรที่มุ่งผลิตนักสถิติประยุกต์ที่มีคุณวุฒิและความสามารถทางวิชาการที่สามารถนำไปใช้การทำงานจริงเพื่อสนองความต้องการของหน่วยงานราชการตลอดจนหน่วยงานธุรกิจอื่น ๆ โดยในระยะ ๕ ปีีแรก การเรียนการสอนในคณะสถิติประยุกต์ยังไม่มีการแยกเป็นสาขาวิชาชัดเจน ในปีีแรกที่เข้ามาศึกษา นักศึกษาทุกคนจะได้เรียนวิชาหลากหลายทั้งในและนอกคณะ เช่น นักศึกษาคณะสถิติประยุกต์นอกจากจะได้เรียนวิชาการวิเคราะห์เชิงสถิติ คอมพิวเตอร์ และการวิจัยดำเนินงาน (Operations Research) ซึ่งเป็นวิชาจากสาขาวิชาต่าง ๆ ของคณะแล้ว ยังต้องเรียนวิชาเกี่ยวกับการบริหารและเศรษฐศาสตร์ จากคณะอื่นด้วย ในทางกลับกัน นักศึกษาคณะอื่น ๆ ต้องเรียนวิชาสถิติ การวิจัยดำเนินงาน และอื่น ๆ ของคณะต่าง ๆ ด้วยเพื่อให้สมกับปริญญาที่ทุกคนได้รับ คือ พัฒนบริหารศาสตร์มหาบัณฑิต (พบ.ม.) ทางสถิติประยุกต์ หรือทางอื่น ๆ ขึ้นกับคณะหรือสาขาวิชาหลัก (Major) ที่เลือกศึกษา ในช่วงประมาณ ๑๐ – ๑๕ ปีีแรกของคณะสถิติประยุกต์ สาขาวิชาหลักของคณะมี ๔ สาขาวิชา (ชื่อที่เรียก ณ ขณะนั้น) ได้แก่ สาขาวิชาสถิติ (Statistics) สาขาวิชาคอมพิวเตอร์ (Computer) สาขาวิชาการวิจัยดำเนินงาน (Operation Research) และสาขาวิชาประชากรศาสตร์ (Demography)

         คณะสถิติประยุกต์มีการปรับปรุงการเรียนการสอนอย่างต่อเนื่องมาโดยตลอด ทั้งการปรับปรุงหลักสูตรเก่าให้ทันต่อการเปลี่ยนแปลง การปรับเปลี่ยนชื่อหลักสูตรให้เหมาะสมกีบสถานการณ์ การสร้างหลักสูตรใหม่ให้ทันยุคและทันสมัย เช่น หลักสูตรพัฒนบริหารศาสตร์ดุษฎีบัณฑิต (พบ.ด.) สาขาประชากรและการพัฒนา (เริ่มรับนักศึกษาในปีี พ.ศ. ๒๕๒๕) และหลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิตสาขาสถิติ (เริ่มรับนักศึกษาในปีี พ.ศ. ๒๕๓๘) ทั้ง ๒ หลักสูตรเป็นหลักสูตรระดับปริญญาเอกแห่งแรกในประเทศไทยสำหรับแต่ละสาขาดังกล่าว ที่ผ่านมา ทุกหลักสูตรของคณะสถิติประยุกต์ล้วนเปิดกว้างสำหรับคนที่สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรี/โทจากหลากหลายสาขาตามหลักการและปรัชญาที่สืบต่อกันมาตั้งแต่เริ่มเปิดดำเนินการ เพื่อเปิดโอกาสให้คนทั่วไปสามารถเลือกเรียนรู้ในศาสตร์ที่สนใจได้เสมอ ทั้งนี้ขึ้นกับศักยภาพและความตั้งใจมุ่งมั่นของแต่ละคน

          ด้วยสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณล้นเกล้าล้นกระหม่อมหาที่สุดมิได้ของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราชบรมนาถบพิตร ที่ทรงเห็นคุณค่าและประโยชน์ของศาสตร์สถิติประยุกต์ จนเป็นที่มาของคณะสถิติประยุกต์ในสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ ดังนั้น คณาจารย์ เจ้าหน้าที่ และบุคลากรของคณะสถิติประยุกต์ทุกคนจึงน้อมนำพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๙ ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตร ครั้งที่ ๑ ของสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ เมื่อวันที่ ๑๙ พฤศจิกายน ๒๕๑๓ ใส่เกล้าใส่กระหม่อม และใช้เป็นแนวทางอบรมสั่งสอนนักศึกษาและผู้สำเร็จการศึกษาทุกคน ให้น้อมนำและปฏิบัติตามพระบรมราโชวาทดังกล่าว ดังต่อไปนี้